Qadr qimmat va Qadrsizlik haqida maqollar to‘plami

Qadr qimmat hamda qadrsizlik haqida eng sara maqollar to‘plami. «Boshqalar huzurida ham, pinhona tarzda ham isnod keltiradigan ish qilma. O‘zingga nisbatan hurmat birinchi darajali qonuning bo‘lmog‘i kerak» (Pifagor).

Qadrlasang qadring oshar,
Qadrsizdan hamma qochar.

Qadringga yetganni bil,
Qadrlabdi, hurmat qil.

Qadr bilmas qarindoshdan
Yaqindagi yot yaxshi.

Shoh-gadoning farqi yo‘q,
Inson — ulug‘, narxi yo‘q.

Ota-ona — davlating,
Farzandlaring — savlating.

Molingga achinma, qadringga achin.

El qadrini er bilar,
O‘rmon qadrini sher bilar.

Yo‘qotganingni yo‘qlab topasan.

Mehribonlik va oqibatsizlik haqida maqollar

El qaramasa, er qaramas.

Yuk ko‘targanning yuzi — yorug‘.

O‘tin ayirgan bolta maydonda qolar.

Otini ayagan yo‘lda qolmas,
Elini siylagan — cho‘lda.

Qarshining arpasini yegan eshak,
Samarqanddan hangrab kelar.

Er yigitning so‘zi o‘lguncha,
O‘zi o‘lgani yaxshi.

Ko‘lmak suvning qadri yo‘q

Chaqirilgan yerning uzog‘i yo‘q.

Dam — g‘animat, diydor — g‘animat.

Zamona oxir bo‘lsa,
Echkining oti — Abdukarim.

Er tilagan yerda aziz.

Pulni odam topar,
Odamni pul emas.

Qulonga qoqning qadri o‘tar.

Echkining boshi bo‘lguncha,
Qo‘yning quyrug‘i bo‘l.

Tezakchining tengi bor,
O‘roqchining o‘rni bor.

Ona-onang o‘lsa-o‘lsin,
Qadrdoning o‘lmasin.

Mulla bo‘lding — tilla bo‘lding.

Ona tilim — dono tilim.

El siylagan eshikda o‘tirmas.

Ona — olam faxridir.

Nonvoyga non aziz,
Tegirmonchiga — un.

Sepli kelib kerildim,
Sepsiz kelib sidrildim.

Qizi borning nozi bor,
O‘g‘li borning — o‘rni.

Yo‘qolgan molning egasi — vali.

Zar qadrini zargar bilar, dur qadrini savdogar

Er ovloq bo‘lsa, to‘ng‘iz tepaga chiqar.

Baxmal bilan banotning ko‘hnaligi bo‘lmas,
Ota bilan onaning — qariligi.

Chaqirmasa, boruv yo‘q,
Chaqirilsa, qoluv yo‘q.

Kimxob to‘ning bo‘lguncha,
Oltin beshiging omon bo‘lsin.

Minnatli tilladan beminnat chaqa yaxshi.

Uyida hazi yo‘qning
Tuzda salobati yo‘q.

Umr qarzga berilmas,
Oltinga sotilmas.

Qopning gardi ketsa-ketsin,
Odamning burdi ketmasin.

Puli borning nozi bor.

Boylik murod emas,
Yo‘qlik uyat emas.

Olmos yerda qolmas.

Ota bo‘lmay, ota qadrini bilmas,
Ona bo‘lmay, ona qadrini bilmas.

Zamonani xo‘rladilar,
O‘tib ketgach maqtadilar.

Er yigitni el suyar.

O‘zi yo‘qning ko‘zi yo‘q.

Oltin yerda qolsa ham,
Bilimli yo‘lda qolmas.

Qiz qalinsiz bo‘lsa ham,
Qa’dasiz bo‘lmas.

Non qadrini och bilar, kiyim qadrini yalang‘och

Ko‘chada qolgan suyakni qaysi it g‘ajimas.

Dardlining dardini dardsiz na bilar.

Toshdan toshning farqi bor,
La’l-yoqutning narxi bor.

It izzatga arzimas,
Eshak — tarbiyaga.

Aytilmagan yerga — yo‘nilmagan tayoq.

Men — aziz, otam — mendan aziz.

Kelishiga yarasha ketishi.

Qamish bosh ko‘tardi — bo‘yro bo‘ldi.

Dunyo moli — qo‘lning kiri.

Tirigini siylagan biy bo‘lar,
O‘ligini siylagan boy bo‘lar.

G‘arib bo‘lmay, bilmas elning qadrini,
Mehnat qilmay, bilmas pulning qadrini.

Yo‘qolgan pichoqning sopi — oltin.

Ajragan ajriqqa zor.

O‘lik bo‘rini it tishlamas.

Avval — xesh, keyin — darvesh.

Bog‘bon bo‘lmay bilmas gulning qadiini,
Ari boqmay bilmas bolning qadrini.

Arzon oldim — armon oldim.

Zarrani qadr etmagan, zarni ham qadr etmas

Itning ovqati — yuvindi.

Ko‘rlikka ko‘ngan xo‘rlikka ko‘nmas.

Mol-dunyo topilar, odam topilmas.

Chiroq ko‘targan to‘dadan orqada yunnas.

Minnat yerda qolsa ham,
Mehnat yerda qolmas.

Otangning mol-dunyosi bilan qolguncha,
Onangning pilta-savati bilan qol.

Odam — omonat, diydor — g‘animat.

Qiz qalini — qirq yilda.

Elda obro‘ying bo‘lsa,
Yo‘lda yuking qolmas.

Ko‘tara sumbat — bir pulga qimmat.

Non bolasi — non ushoq.

Og‘riq qadrini sog‘ bilmas,
Och qadrini — to‘q.

Yo‘qolgan bisot topilar,
Yo‘qolgan baxt topilmas.

Ot xo‘rlagan toy minar,
Toy xo‘rlagan — tayoq.

Teshik munchoq yerda qolmas,
Erda qolsa, kirnlar olmas.

Bog‘da bitgan gilosim,
Otamdan qolgan merosim.

Davlatingni sinasang, kunjut ek,
Obro‘yingni sinasang, ko‘makka ayt.

Sog‘ sog‘ning qadriga yetmas

Oladigan mol oltin bo‘lib ko‘rinar.

Echki egasiga qo‘ton yo‘q.

Sabr toqat va sabrsizlik haqida maqollar

Yo‘l uzoq, ko‘ngil yaqin.

Mol topguncha, qadr top.

Tirik ilon insiz qolmas,
Po‘lat pichoq — qinsiz.

O‘lik bo‘lib go‘rda yo‘q,
Tirik bo‘lib to‘rda yo‘q.

Er aytilgan joyda aziz.

Osh har yerda bor,
Kayvoni bir yerda bor.

Itli mehmon ovulga sig‘mas.

Odam odamga g‘animat,
Jon — gavdaga.

Talabing bo‘lmasa-da, talabgoring bo‘lsin.

Zar qadrini zargar bilar,
Chilangar neni bilar.

Ot otdan qolsa, qulog‘ini kesar.

Er qadrini er bilar,
Er bilmasa, el bilar.

Zamona oxir bo‘lsa,
Pir muridini izlar.

Yo er bo‘l,
Yo ering xizmatida bo‘l.

Gavhar qadrini ko‘r bilmas

Moy sasimas, qiz qarimas.

Har narsa o‘z yerida qadrli.

Yuk ko‘targan yuzaga chiqar.

Tirigiga kuyguncha, o‘ligiga kuy.

Arava sinsa — o‘tin,
Ho‘kiz o‘lsa — go‘sht.

Etim bo‘lmay, ota qadrini bilmas.

Oldingdan oqqan suvning qadri yo‘q.

Tulkining o‘zi emas, terisi pul.

Gavhar balchiqqa tushgan bilan
Qimmati o‘zgarmas.

Mast keldi — past keldi.

Oltin yerda qolmas,
Yaxshilik — yo‘lda.

Xo‘rlik o‘limdan yomon.

O‘ligida azasi yo‘q,
Tirigida — mazasi.

Boqmasang moling ketar,
Xo‘rlasang — xotining.

Gul g‘unchaligida xordir,
Ochilsa, o‘zgalarga yordir.

Arzonning sho‘rvasi tatimas.

Nimani qilsang xor,
O‘shanga bo‘lasan zor.

Er qadrini og‘asi emas, el bilar

Gugurt arzon bo‘lsa ham, o‘ti — qirnmat.

Oltin boshli xotindan
Chelak boshli er yaxshi.

Minnatli tuyadan beminnat to‘qli afzal.

Non qon bo‘lsa, qon — jon.

Karvonsiz yo‘l xarob,
Oqsoqolsiz el xarob.

Odam bolasi — elning lolasi.

Bosh ketdi, tana — hayron.

Er elida aziz,
Gul — yerida.

Asl parchaning bahosi bo‘lmas,
Ota-onaning — qarisi.

Ovloq ko‘lda baqa — xon.

Kerakli molning bahosi yo‘q.

Etti yashar safardan kelsa,
Etmish yashar ko‘rgani kelar.

Borar yerga kechikma,
Bormas yerga ichikma.

Maydonda sinalgan elda aziz.

El olmasa ellik yil yotar.

Zargar ishini misgar o‘ng‘ay sezar.

Arzimaydi shavlasi,
Kuydiradi g‘alvasi.

El qadrini el bilar, suv qadrini yer

Og‘riqsiz bosh yer ostida kerak.

Ajragan bir-birini izlar.

Odamning kuyugi bo‘lguncha,
O‘rmonning kiyigi bo‘l.

Sutsiz sigir — siysiz sigir.

Muqaddas joy bo‘sh yotmas.

Nozni ko‘targanga qil.

Yo‘qolgan buzoqning arqoni — qimmat.

Ochlik azobini chekmagan,
Non qadrini bilmas.

Mastlik — pastlik.

Egasi urgan it kechasi sanqir.

Qadrdon — qirq yillik,
Qimmatdon — qirq kunlik.

Ot qarisa, devonaga tushar.

Uvol bilmasning uvoli yo‘q.

Kerakli toshning og‘iri yo‘q.

El qadrini bilmagan,
O‘z qadrini bilmas.

Somon-u xashakning bozori bor,
Lola-yu gulning xaridori bor.

Har narsa o‘z yerida qadrsiz.

Gul qadrini bulbul bilar

O‘zing topmagan molning qadri yo‘q.

Qo‘ldagi oltinning qadri yo‘q.

Odam bordir, odamlarning naqshidur,
Odam bordir, hayvon undan yaxshidur.

Ot qadrini bilmasa, yayov ko‘rar jazosin,
El qadrini bilmasa, yovlar berar jazosin.

Yolg‘onchilik va rostgo‘ylik haqida maqollar

Osh — avliyo, non — payg‘ambar.

Fil o‘lsa ham, tishi o‘lmaydi.

Baqiroq tuyaning bori yaxshi,
Baqirib turgani yana yaxshi.

Eski choponni it qopar.

Minnatli asaldan beminnat kasal yaxshi.

Gavhar yerda yotmas.

Yoli qalin eshakdan
Yag‘ir bo‘lsa ham ot yaxshi.

Qizni so‘raganga ber,
Qimizni — suvsaganga.

Non bo‘lsa bas,
O‘zgasi havas.

Nonga hurmat — elga hurmat.

Ko‘ngil pulga topilmas.

Ich yog‘i yog‘ o‘rniga o‘tmas.

Qadr qomatga qaramas

Oltin yerda, hunar cho‘lda qolmas.

Yo‘rg‘aning qadri yelganda bilinar,
Yaxshining qadri o‘lganda bilinar.

Bemaza qovunning urug‘i ko‘p.

Bedananing ham o‘ziga yarasha botmoni bor.

Bosh — boshqa, bo‘rk — boshqa.

Qornimga yig‘lamayman,
Qadrimga yig‘layman.

Eski shoyi eshakka ham to‘qim bo‘lmas.

Aytgan yerdan qolma,
Aytmagan yerga borma.

Qatorda noring bo‘lsa,
Yuking yerda qolmaydi.

Gavhar ko‘p bo‘lsa, qadri qolmas.

Tashlaganga tosh tegmas.

Itdan bo‘lgan qurbonlikka yaramas.

Ot qadrini bilmagan yayov o‘tar,
Yor qadrini bilmagan — yesir.

Jafo chekmagan safo qadrini bilmas.

Qaytgan so‘zning qadri yo‘q.

Moling ketsa-ketsin, qadring ketmasin.

Jon jonga kuyar,
Bejon kimga kuyar.

Qadring qochgan joydan qoch

Tez kelgan davlatning qadri yo‘q.

Baliq — oyda, kalla — yilda.

Yomonning o‘zi nima-yu, so‘zi nima.

Sonda bor, sanoqda yo‘q.

It iskagan suvni yo‘lbars ichmas.

O‘z qadrini bilmagan,
O‘zga qadrini na bilsin.

So‘zi o‘lganning o‘zi o‘lar.

Baqa botqog‘ini qo‘msar,
Baliq — ko‘lini.

Ustoz — otangdan ulug‘.

Oltin — balchiqda ham oltin.

Ko‘lda yurgan qo‘ng‘ir g‘oz
Cho‘l qadrini na bilsin.

Ming ignani yig‘nasang, tugma bo‘lmas,
Ming ammani yig‘nasang, ona bo‘lmas.

Yaxshilik — yog‘och boshida,
Yomonlik — oyoq ostida.

Arpa-bug‘doy osh bo‘lar,
Oltin-kumush tosh bo‘lar.

So‘z qadrini bilmagan o‘z qadrini bilmas

Noz qil bardoringga,
Xarid qil xaridoringga.

Marvarid igna emas.

Odam — odam bilan,
Er — suv bilan.

lchkuyovdan it afzal.

Arzon beillat bo‘lmas,
Qimmat — behikmat.

Jon-jon, o‘zimning jonim.

Bulbul uchgandan so‘ng
Oltin qafasni o‘t olsin.

So‘zing qaytar joydan o‘zing qayt.

Bol ham bol,
Bahosi ham bol.

Sulton suyagini xo‘rlamas.

Bemor bemorning qadriga yetar.

Zimiston ko‘rmagan bulbul
Guliston qadrini bilmas.

Kichikni yosh dema,
Kesakni — tosh.

Moldan molning farqi bor,
O‘ttiz ikki narxi bor.

Qadr qimmat sotilmas

Dard chekmagan dori qadrini bilmas.

Tuproq bosh ko‘tardi — to‘tiyo bo‘ldi.

Qarg‘a qafasda boqilmas.

Og‘il to‘la eshakdan
Oriq bo‘lsa ham ot yaxshi.

Shoqolga yem bo‘lguncha,
Bo‘rining og‘ziga tush.

Qumdan qo‘rg‘on bo‘lmas,
Kuyovdan — o‘g‘il.

Nonga e’tibor — elga e’tibor.

Epchillik, uddaburonlik va noshudlik haqida maqollar

Bolni bol deydi,
Bolni tanigan yeydi.

Baqiroq tuya — noring,
Baqiroq ota — madoring.

Erlik ko‘rsatganni el unutmas.

Cho‘lda yurgan tuvaloq
Ko‘l qadrini na bilsin.

Davlat ketgandan keyin
O‘zingni somonxonada ko‘r.

Non ham non, ushog‘i ham non.