Bolaning nutqi rivojlanishiga qanday o‘yinlar yordam beradi?
Olimlar yosh bolalarning nutqi va tafakkurining rivojlanishi – qo‘l va barmoqlarining nozik harakatlari miqdori hamda shakli-hajmi bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri proporsional ekanligini isbotlagan.
Barmoqlarning harakatlari mahorati yuqori darajada rivojlangan bolalarda – nutq, fikrlash, xotira, e’tibor yaxshi bo‘ladi. Barmoqlarning harakatlari erkin bo‘lmaguncha bola nutqining rivojlanishiga erishib bo‘lmaydi. Bolalarda barmoqlar mashqi bo‘yicha ishni 6-7 oyligidan boshlash kerak. Har kuni qo‘llarni 2-3 daqiqa davomida yengil uqalash kerak.
Rag‘batlantiruvchi qo‘l mashqlari 5 bosqichdan iborat
Bolaning qo‘lini barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash;
Barmoqlarni 5-6 marta (bosh bormoqdan tashqari) bukish va to‘g‘rilash 5-6 marta;
Bosh bormoqni o‘ng-chap tomonga bukish, dumaloq shaklda harakatlantirish;
Kaftni 2-3 marta faollashtirish: barmoq bilan bolaning kafti o‘rtasidan sekin spiral ko‘rinishida silash, spiral kengayib borib, oxiri bola bosh barmog‘ida tugaydi;
Bolaning qo‘lini barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash.
Barmoqlarning nozik harakatlarini rivojlantiruvchi mashqlar
Bolani o‘n oyligidan boshlab barcha barmoqlarini harakatga jalb qilish kerak – kub, piramidalar, turli hajmdagi yarimsharni bir biriga taxlash, joylashtirish.
Bir yoshdan bir yarim yoshgacha bo‘lgan davrda yog‘ochdan yoki plastmassadan bo‘lgan o‘yinchoqlar, masalan, legolardan piramida, uychalar yasash;
Bir yarim yoshdan ikki yoshgacha bo‘lgan davrda mozaykalardan har turdagi shakllarni yig‘ish;
Ikki yoshdan uch yoshgacha bo‘lgan davrda o‘yinchoqlarni, yirik tugmachalarni teshiklardan arqon o‘tkazib bir safga terish, arqonlardan har xil shakldagi bog‘ichlar yasash;
Artikulyatsiya mashqlari: sharlarni uflab shishirish, so‘zlarni dona-dona talaffuz qilishga intilish.
Barmoqlar bilan turli xil mashqlarni bajarib, bolalar barmoqlarini nozik harakatlarini yaxshi rivojlanishiga erishiladi, bu nafaqat nutqning rivojlanishiga foydali ta’sir ko‘rsatadi, balki bolani chizishga, yozishga ham tayyorlaydi.
